در جستجوی درمان adhd در بزرگسالان، رویکردهای نوینی وجود دارند. این روش‌ها، که بر پایه تغییرات شناختی و رفتاری استوار هستند، به افراد کمک می‌کنند تا با چالش‌های روزمره ناشی از این اختلال مقابله کنند. از آموزش مهارت‌های زندگی گرفته تا تکنیک‌های مدیریت زمان و تمرینات توجه، همگی در جهت بهبود کیفیت زندگی و افزایش بهره‌وری فردی به کار گرفته می‌شوند. با بهره‌گیری از درمان‌های شناختی-رفتاری و استفاده از برخی داروها، امکان کنترل بهتر علائم و دستیابی به یک زندگی متعادل‌تر فراهم می‌آید. این ترکیب از روشهای درمانی، ضمن ارائه یک چارچوب پایدار برای مدیریت ADHD، به افراد این امکان را می‌دهد که استعدادهای نهفته خود را شکوفا سازند و به سمت موفقیت‌های بزرگ‌تر گام بردارند.
وقتی به درمان adhd در بزرگسالان (اختلال بیش فعالی کمبود توجه) فکر می‌کنید، آیا بلافاصله سراغ داروهایی مثل ریتالین یا آدرال می‌روید؟ متاسفانه بسیاری از مردم درمان ADHD را با دارو یکی می‌دانند. اما درک این نکته مهم است که داروهای مخصوص درمان ADHD برای همه افراد به یک شکل عمل نمی‌کنند. حتی زمانی هم که موثر باشند، تمام مشکلات شما را حل نمی‌کنند یا علائم را به طور کامل از بین نمی‌برند. حقیقتا، در حالی که داروها ADHD (نوع کمبود توجه و تمرکز) را بهبود می‌بخشند، اما معمولاً به علائم بی نظمی، مدیریت ضعیف زمان، فراموشی و به تعویق انداختن امور، کمک کمی می‌کنند. دقیقا همان مسائلی که بیشترین مشکلات را برای بسیاری از بزرگسالان مبتلا به ADHD ایجاد می‌کنند. به عبارتی درمان دارویی برای ADHD زمانی که با سایر درمان‌ها ترکیب شود موثرتر است. در این مقاله هر آنچه باید درباره درمان adhd بزرگسالان بدانید را توضیح دادیم.
تشخیص علائم اختلال بیش فعالی در بزرگسالان کمی سخت است. علائم اصلی در اوایل زندگی یعنی قبل از 12 سالگی شروع می‌شوند و تا بزرگسالی ادامه می‌یابند و مشکلات بزرگی ایجاد خواهند کرد. اگرچه هیچ آزمایشی نمی‌تواند تشخیص را تایید کند اما تشخیص احتمالاً شامل موارد زیر خواهد بود:
معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی، برای کمک به رد سایر علل احتمالی علائم شما
جمع‌آوری اطلاعات: مانند پرسیدن سوالاتی در مورد مسائل پزشکی فعلی، سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی و سابقه علائم شما
مقیاس‌های رتبه بندی ADHD یا تست‌های روانشناختی: این تست‌ها برای کمک به جمع آوری و ارزیابی اطلاعات درباره علائم شما هستند.
در برخی موارد، اگر یک بزرگسال دارای 5 تا بیشتر از علائم بی توجهی، 5 تا یا بیشتر از علائم مربوط به بیش فعالی و تکانشگری (که در معیارهای تشخیصی کودکان مبتلا به ADHD ذکر شده است)، باشد ممکن است مبتلا به ADHD تشخیص داده شود.
به عنوان بخشی از ارزیابی، متخصص در مورد علائم فعلی فرد سوال خواهد کرد. با این حال، بر اساس دستورالعمل‌های تشخیصی فعلی، تشخیص ADHD در بزرگسالان نمی‌تواند تایید شود، مگر اینکه علائم فرد از دوران کودکی وجود داشته باشند. به عبارتی ساده‌تر، برای اینکه بیش فعالی در بزرگسالان قابل تشخیص باشد، علائم آنها باید تأثیر متوسطی در قسمت‌های مختلف زندگی آنها داشته باشد، مانند:
- عدم موفقیت در کار یا تحصیل
- رانندگی خطرناک
- مشکل در پیدا کردن دوست یا حفظ دوستان فعلی
- مشکل در روابط یا مشکل با شرکا
لازم به ذکر است که اگر چنین مشکلاتی در شما اخیراً پیدا شده باشد و در گذشته نیز این مشکلات را به طور منظم تجربه نکرده باشید، نمی‌توان گفت که ADHD دارید. به این دلیل که در حال حاضر و با علم امروزی، این تصور وجود دارد که ADHD نمی‌تواند برای اولین بار در بزرگسالی ایجاد شود. یعنی بیش فعالی اختلالی نیست که فرد در سن بزرگسالی به آن مبتلا شود، معمولا بزرگسال مبتلا به بیش فعالی، از کودکی هم به این اختلال مبتلا بودند؛ اکا مشکل او تشخیص داده نشده بود.
اگرچه هیچ آزمایش پزشکی، فیزیکی یا ژنتیکی‌ای برای تشخیص ADHD وجود ندارد، اما یک یک متخصص یا پزشک واجد شرایط می‌تواند یک ارزیابی تشخیصی بر طبق اطلاعاتی که از منابع متعدد جمع‌آوری کرده است، ارائه دهد. این منابع شامل چک لیست علائم ADHD، مقیاس‌های رتبه بندی رفتار استاندارد، تاریخچه دقیق عملکرد گذشته و فعلی و اطلاعات به دست آمده از اعضای خانواده یا افراد مهمی است که فرد را به خوبی می شناسند. برخی نیز آزمون‌های توانایی شناختی و پیشرفت تحصیلی را انجام میدهند تا ناتوانی یادگیری احتمالی را رد کنند. ADHD را نمی‌توان تنها از طریق مشاهدات مختصر در مطب یا صرفاً با صحبت با فرد به طور دقیق تشخیص داد.
توجه: سایت‌های اینترنتی زیادی در زمینه تشخیص ADHD وجود دارند که انواع مختلفی از پرسشنامه‌ها و لیست علائم را ارائه میدهند. اکثر این پرسشنامه‌ها غیر استاندارد یا از نظر علمی معتبر نیستند و نباید برای تشخیص خود یا برای تشخیص دیگران مبتلا به ADHD از آنها استفاده شود. تشخیص معتبر فقط می‌تواند توسط یک متخصص واجد شرایط و دارای مجوز صورت گیرد.
چه زمانی برای ارزیابی و تشخیص ADHD خود به پزشک مراجعه کنیم؟
اکثر بزرگسالانی که به دنبال ارزیابی و تشخیص ADHD هستند، مشکلات قابل توجهی را در یک یا چند زمینه زندگی خود تجربه می‌کنند. در زیر برخی از رایج‌ترین مشکلات ذکر شده است:
- عملکرد ناسازگار در مشاغل؛ از دست دادن یا ترک شغل مکرر
- سابقه در عدم موفقیت تحصیلی و یا شغلی
- توانایی ضعیف در مدیریت مسئولیت‌های روزانه، مانند انجام کارهای خانه، کارهای نگهداری، پرداخت قبوض یا سازماندهی کارها
- مشکل در روابط مختلف به دلیل ناتوانی در انجام وظایف
- فراموش کردن (اهمیت ندادن) موضوعات مهم یا سریع ناراحت شدن به خاطر موضوعات جزئی
- استرس و نگرانی مزمن به دلیل ناتوانی در دستیابی به اهداف و انجام مسئولیت‌ها
- احساس سرخوردگی مزمن و شدید، گناه یا سرزنش
یک متخصص واجد شرایط می‌تواند تشخیص دهد که آیا این مشکلات به دلیل ADHD، علت دیگری یا ترکیبی از دلایل هستند. اگرچه برخی از علائم ADHD از اوایل کودکی مشهود است، اما برخی از افراد ممکن است تا اواخر زندگی مشکلات قابل توجهی را تجربه نکنند. به عنوان مثال، برخی از افراد بسیار باهوش و با استعداد می‌توانند علائم ADHD خود را جبران کنند و تا دبیرستان، دانشگاه یا در مسیر شغلی خود مشکلات قابل توجهی را تجربه نکنند.
در موارد دیگر، والدین ممکن است محیطی بسیار محافظتی، ساختاریافته و حمایتی را فراهم کرده باشند که تأثیر علائم ADHD را تا زمانی که فرد شروع به زندگی مستقل در جوانی کند به حداقل برساند.
انواع درمان adhd بزرگسالان
درمان adhd بزرگسالان به روشهای مختلفی صورت می‌گیرد. درمان اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) به تسکین علائم کمک و مشکلات زندگی روزمره را بسیار کمتر می‌کند.
هدف اولیه درمان به حداقل رساندن تأثیر علائم ADHD بر عملکرد بیمار و در عین حال به حداکثر رساندن توانایی بیمار برای جبران یا مقابله با مشکلات باقی مانده است. همه علائم را نمی‌توان با درمان برطرف کرد. مدیریت انتظارات از درمان و ترویج احساس مسئولیت در بیماران بسیار مهم است. در ادامه به معرفی انواع روش های درمان بیش فعالی در بزرگسالان پرداختیم:
درمان adhd بزرگسالان با دارو
قبل از پرداختن به موضوع اصلی ابتدا ذکر کنیم که هنگام شروع دارودرمانی باید با پزشک خود درباره فواید و عوارض جانبی دارو مشورت کنید.
داروهای محرک بیش فعالی: محرک‌ها شامل متیل فنیدات یا آمفتامین هستند، معمولاً رایج‌ترین داروهایی هستند که برای ADHD تجویز می‌شوند، اما ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز شوند. محرک‌ها سطوح مواد شیمیایی مغز به نام انتقال دهنده‌های عصبی را تقویت و متعادل می‌کنند.
داروهای غیر محرک بیش فعالی: سایر داروهای مورد استفاده برای درمان ADHD شامل اتوموکستین غیر محرک و برخی داروهای ضد افسردگی مانند بوپروپیون هستند. آتوموکستین و داروهای ضد افسردگی کندتر از داروهای محرک عمل می‌کنند. داروهای غیر محرک برای کسانی مناسب هستند که مشکلات مختلف سلامتی دارند و نمی‌توانند از محرک‌ها استفاده کنمد. گاهی هم اگر محرک‌ها عوارض جانبی شدیدی برای فرد داشتند، استفاده از داروهای غیر محرک تجویز می‌شود.
لازم به ذکر است که داروی مناسب و دوز مناسب در بین افراد متفاوت است، بنابراین ممکن است با گذشت زمان متوجه شوید چه چیزی برای شما مناسب است. در مورد هر گونه عوارض جانبی نیز با پزشک خود صبحت کنید.
مشاوره روانشناسی در درمان بیش فعالی در بزرگسالان
به طور کلی راهکار مشاوره برای درمان adhd بزرگسالان شامل مشاوره روانشناختی (روان درمانی)، آموزش راهکارهایی در مورد این اختلال و کسب مهارت‌های یادگیری برای کمک به موفقیت بیشتر در زندگی است.
روان درمانی به شما در زمینه‌های مختلفی کمک می‌کند:
- مدیریت زمان و مهارت‌‌هایی مثل نظم و سازماندهی را در خود بهبود بخشید.
- یاد بگیرید چگونه رفتار تکانشی خود را کاهش دهید.
- مهارت‌های حل مسئله بهتر را در خود توسعه دهید.
- با شکست‌های تحصیلی، کاری یا اجتماعی گذشته خود کنار بیایید.
- عزت نفس خود را بهبود بخشید
- راه‌هایی برای بهبود روابط با خانواده، همکاران و دوستان خود بیاموزید
- می‌توانید استراتژی‌های مختلفی را برای کنترل خلق و خوی خود ایجاد کنید.
به طور کلی رواندرمانی برای درمان adhd بزرگسالان در سطح جهان به چند نوع اصلی تقسیم می‌شود. انواع رایج روان درمانی برای ADHD عبارتند از:
درمان شناختی رفتاری: این نوع مشاوره ساختاریافته مهارت‌های خاصی را برای مدیریت رفتار و تغییر الگوهای تفکر منفی به الگوهای مثبت می‌آموزد. این روند به شما کمک می‌کند تا با چالش‌های زندگی، مانند مشکلات در مدرسه، دانشگاه، کار یا روابط، مقابله کنید و از سایر شرایط سلامت روان مانند افسردگی یا سوء مصرف مواد جلوگیری کنید.
مشاوره زناشویی و خانواده درمانی: این نوع درمان می‌تواند به اعضای خانواده شما کمک کند تا با استرس زندگی با فردی که مبتلا به ADHD است کنار بیایند و یاد بگیرند که چه کارهایی می‌توانند برای کمک به شما انجام دهند. این مشاوره‌‌ها معمولا قادر به بهود مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله هستند.
کار روی روابط
اگر شما هم جزو مبتلایان به اختلال بیش فعالی هستید، به احتمال زیاد غیرقابل پیش بینی هستید و قرار ملاقات‌ها را فراموش می‌کنید، در ضرب الاجل‌ها تاخیر می‌کنید و یا تصمیمات تکانشی یا غیرمنطقی می‌گیرید. این رفتارها می‌تواند صبر بخشنده‌ترین و صبورترین همکار، دوست یا شریک زندگی را کم کنند.
درمانی که بر روی این مسائل و راه‌هایی برای نظارت بهتر بر رفتار شما تمرکز دارد، می‌تواند بسیار مفید باشد. کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی نیز می‌توانند ارتباطات را بهبود بخشند و مهارت‌های حل تعارض و حل مسئله را توسعه دهند. زوج درمانی و کلاس‌هایی که در آن اعضای خانواده در مورد ADHD آموزش می‌بینند ممکن است به طور قابل توجهی روابط شما را بهبود بخشد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی در درمان adhd در بزرگسالان
از آنجایی که ADHD یک اختلال پیچیده‌ای است و در هر فرد نیز منحصر به فرد است، ارائه توصیه‌هایی برای همه بزرگسالان مبتلا به ADHD دشوار است. اما برخی از این پیشنهادات ممکن است به شما کمک کنند:
- بهتر است یک فهرست از وظایفی که به صورت روزانه باید انجام دهید تهیه کنید. موارد را اولویت بندی کنید.
- وظایف را به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت‌تر تقسیم کنید. استفاده از چک لیست‌ها را در نظر بگیرید.
- از استیک نوت‌ها برای نوشتن یادداشت برای خود استفاده کنید. آنها را روی درب یخچال، روی آینه اتاق، در ماشین یا سایر جاهایی که در معرض دید هستند، بگذارید.
- یک دفتر قرار ملاقات یا تقویم الکترونیکی برای پیگیری قرار ملاقات‌ها و کارهای مهمی که باید انجام دهید، تهیه کنید.
- یک دفترچه یادداشت یا وسیله الکترونیکی همراه خود داشته باشید تا بتوانید ایده‌ها یا چیزهایی را که باید به خاطر بسپارید یادداشت کنید.
- یک برنامه روتین روزانه را دنبال کنید و وسایل مهمی مانند کلید و کیف پول خود را در یک جای ثابت بگذازید.
- از اعضای خانواده یا سایر عزیزان خود کمک بخواهید.
درمان بیش فعالی در بزرگسالان با طب سنتی
تحقیقات کمی وجود دارد که نشان دهند درمان‌های طب جایگزین یا همان طب سنتی می‌توانند علائم ADHD را کاهش دهند. با این حال، مطالعات بیانگر این هستند که مدیتیشن ذهن آگاهی ممکن است به بهبود خلق و خو و توجه در بزرگسالان مبتلا به ADHD و همچنین کسانی که ADHD ندارند کمک کند.
قبل از استفاده از مداخلات جایگزین برای ADHD، با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای احتمالی درمان بیش فعالی در طب سنتی صحبت کنید.
مقابله و حمایت
اگرچه درمان نقش مهمی در بهبود علائم ADHD ایفا می‌کند، اما انجام اقدامات دیگر نیز به شما در درک ADHD و یادگیری نحوه مدیریت این اختلال کمک می‌کند. برخی از منابعی که ممکن است به شما کمک کنند در زیر فهرست شده است.
گروه پشتیبانی: گروه‌های پشتیبانی به شما این امکان را میدهند تا با افراد دیگری که همانند شما مبتلا به ADHD هستند، ملاقات کنید تا بتوانید تجربیات، اطلاعات و استراتژی‌های مقابله‌ای را با یک دیگر به اشتراک بگذارید. این گروه‌ها به صورت حضوری و همچنین به صورت آنلاین در دسترس هستند.
حمایت اجتماعی (Social support): یکی از راه‌های موثر درمان بیش فعالی در بزرگسالان این است که همسر، اقوام نزدیک و دوستان خود را در درمان ADHD خود مشارکت دهید. ممکن است از اینکه به دیگران اطلاع دهید که ADHD دارید بی‌میل باشید، اما این که دیگران بدانند چه خبر است می‌تواند به آنها کمک کند تا شما را بهتر درک کنند و روابط شما را بهبود بخشند.
همکاران، سرپرستان و معلمان: ADHD می‌تواند کار و مدرسه را به یک چالش تبدیل کند. ممکن است از اینکه به رئیس یا استاد خود بگویید که مبتلا به ADHD هستید، خجالت بکشید، اما به احتمال زیاد او مایل است برای موفقیت شما اقدامات کوچکی انجام دهد. آنچه را که برای بهبود عملکرد خود نیاز دارید، بخواهید، مانند درخواست توضیح بیشتر از سمت آنها یا درخواست مهلت زمان بیشتر برای انجام کارهای خاصی که در انجام آنها با چالش رو به رو هستید.
چطور برای شروع درمان بیش فعالی آماده شویم؟
جهت آماده شدن برای قرار ملاقات خود با پزشک، روانپزشک یا روانشناس، بهتر است فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- هر گونه علائمی که داشته‌اید و مشکلاتی که این علائم ایجاد کرده‌اند، مانند مشکل در محل کار، مدرسه یا در روابط.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله استرس‌های عمده و اصلی‌تان یا تغییرات اخیری که در زندگی داشته‌اید.
- تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله ویتامین‌ها، گیاهان دارویی یا مکمل‌ها و حتی دوز آنها. همچنین مقدار کافئین و الکلی که استفاده می‌کنید و اینکه آیا از داروهای تفریحی استفاده می‌کنید را نیز درج کنید.
- سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید.
- اگر تشخیص، نتایج و ارزیابی‌هایی از متخصصان دیگر در گذشته دریافت کرده‌اید، آنها را همراه داشته باشید.
سوالات اساسی‌ای که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- علل احتمالی علائم من چیست؟
- به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه درمان‌هایی در دسترس است و کدام را توصیه می‌کنید؟
- جایگزین‌های رویکرد اولیه‌ای که پیشنهاد می‌کنید چیست؟
- من این مشکلات سلامتی دیگر را هم دارم. چگونه می‌توانم این شرایط را با هم مدیریت کنم؟
- آیا باید به متخصصی مانند روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنم؟
- آیا جایگزین مناسبی برای دارویی که تجویز می‌کنید وجود دارد؟
- چه نوع عوارض جانبی را می‌توانم از دارو انتظار داشته باشم؟
- آیا منابع معتبری برای آگاهی بیشتر درباره بیش فعالی وجود دارد که بتوانم از آنها بهره‌مند شوم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
هر زمان که چیزی متوجه نشدید از پرسیدن مجدد سوال از پزشک خود دریغ نکنید.
سوالات متداول پزشک قبل از درمان adhd بزرگسالان
آماده پاسخگویی به سوالاتی باشید که پزشکتان ممکن است بپرسد، مانند:
- چه زمانی برای اولین بار به یاد می‌آورید که در تمرکز، توجه یا در یک جا نشستن مشکل داشتید؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه؟
- کدام علائم بیشتر شما را آزار می‌دهد و به نظرتان آنها چه مشکلاتی ایجاد می‌کنند؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- در چه شرایطی متوجه علائم شده‌اید: در خانه، محل کار یا در موقعیت‌های دیگر؟
- دوران کودکی شما چگونه بوده است؟ آیا در مدرسه مشکلاتی مثل مشکلات اجتماعی داشتید؟
- عملکرد تحصیلی و کاری فعلی و گذشته شما چگونه است؟
- ساعت‌ها و الگوهای خواب شما چگونه است؟
- به نظرتان چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟
- به نظرتام چه چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
- چه داروهایی استفاده می کنید؟
- آیا کافئین مصرف می‌کنید؟
- آیا الکل می‌نوشید یا از مواد مخدر استفاده می‌کنید؟
پزشک یا متخصص سلامت روان شما بر اساس پاسخ‌ها، علائم و نیازهای شما سؤالات بیشتری خواهد پرسید. آماده سازی و پیش بینی سوالات به شما کمک می‌کند از زمان خود با پزشک بهترین استفاده را ببرید.
پیشنهاد مطالعه: عاقبت بچه های بیش فعال
نتیجه گیری
امروزه شاهد افزایش ظهور روشهای درمانی نوین ADHD و تکنیک‌های مدیریت زمان برای ADHD و درمان adhd در بزرگسالان هستیم. در صورتی که از اختلال بیش فعالی رنج می‌برید و به دنبال بهبود کیفیت زندگی با ADHD و استراتژی‌های مقابله با ADHD هستید، با کارشناسان adhdyar، در تماس باشید.
آیا به دنبال تسریع روند درمان بیش فعالی کودکان و یادگیری طرز رفتار با بچه های بیش فعال هستید؟ پیشنهاد ما به شما، مشاهده دوره از چالش تا آرامش: پکیج تربیت فرزند بیش فعال، است. پکیج درمانی بیش فعالی در واقع، براساس متد دکتر سلین طراحی شده است. دکتر سلین از موفق‌ترین محققان و درمانگران بیش فعالی در آمریکا و جهان به شمار می‌رود و مولف کتاب‌های مرجع در این زمینه است. پس به شما کمک می‌کند تا مطابق استانداردهای تایید شده توسط مشهورترین روانشناسان دنیا با فرزند خود رفتار کنید. به شما پیشنهاد می‌کنیم که صفحه درمان بیش فعالی کودکان با چند ترفند ساده را از دست ندهید.
