مهمترین علائم بیش فعالی/ADHD چیست؟ خیلی از ما ADHD را فقط جنبوجوش و تحرک زیاد یا بیقراری میدانیم. اما همین حالا آب پاکی را روی دسستان بریزیم که بیش فعالی فقط جنبوجوش کودکانه نیست! در حقیقت باید بگوییم ADHD یک اختلال با صدها چهره متفاوت است که برخی از علائم آن شاید حتی به ذهنتان هم نرسد! از دختر 25 سالهای که قادر نیست پایاننامه ارشدش را تمام کند، تا پسربچه 10 سالهای که دائما در حال حرکت و دویدن است. علائم اختلال adhd در هر فردی به شکی ظهور میکنند. گاهی این علائم آنقدر مرموز و متنوع هستند که حتی پزشکان هم گیج میشوند و تشخیص برایشان دشوار میشود. در صورتی که قصد دارید این اختلال را بشناسید، اول باید این تصور را که ADHD فقط برای بچههاست، کنار بگذارید. پس بیایید از چهرههای مختلف و مهمترین علائم بیش فعالی پردهبرداری کنیم.
Table of Contents
Toggleمهمترین علائم بیش فعالی
برای همه ما ثابت شده که اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) چالشهای منحصر به فردی را برای افراد ایجاد کند. علائمی مثل تکانشگری که معمولا به صورت پاسخهای ناگهانی و بدون فکر ظاهر میشود. ناتوانی در حفظ تمرکز که اغلب باعث پرش افکار و عدم تکمیل وظایف میشوند و بیقراری مداوم که معمولا در نشستن طولانی مدت یا تمرکز بر یک فعالیت خاص مشکلساز است، همگی جزو مهمترین علائم بیش فعالی هستند. این علائم اغلب در محیطهای آموزشی، حرفهای و اجتماعی موانعی ایجاد میکنند و نیاز به راهکارهای خلاقانه و حمایتهای مداوم دارند تا افراد مبتلا به ADHD بتوانند به پتانسیل کامل و تواناییهای خود دست یابند.
تکالیف، قوانین، مقررات و انتظارات مدرسه معمولا مشکلات کودک مبتلا به بی توجهی، تکانشگری و بیش فعالی را برجستهتر میکند؛ زیرا فعالیتهای کلاسی نیاز به تمرکز، صبر و خودکنترلی بیشتری دارند. این نوع خواستهها و انتظارات در خانه یا گروههای بازی رایج نیستند، زیرا در خانه و یا گروههای بازی، کودک طبیعتا مشکلات، استرس و فشار کمتری دارد. همین شرایط برای بزرگسالان و نوجوانان مبتلا به ADHD وجود دارد. انتظارات و وظایف کاری و تحصیلی برای این افراد چالشهای زیادی ایجاد میکند.
معمولاً زمانی که کودک مبتلا به ADHD به سن 7 سالگی میرسد، والدین او قبلاً متوجه شدهاند که بی توجهی، سطح فعالیت بالا یا تکانشگری او بیشتر از حد معمول است. برای مثال شاید متوجه شده باشید محال است که کودک شما حتی برای مدت بسیار کوتاهی روی یک کتاب درسی تمرکز کند، حتی زمانی که شما برای کمک به او بالای سرش هستید. یا حتما برایتان پیش آمده که در پایان روز به دلیل سر و کله زدن با کودک 8 ساله بیش فعال خود چنان خسته شوید که گویی با یک کودک 2 ساله سر و کله زدید. چرا که دقیقا کار و مراقبت از او شبیه مراقبت از یک کودک 2 ساله است! در ادامه مهمترین علائم بیش فعالی که زنگ هشداری برای خانوادهها هستند را ذکر کردیم.
مهارت های اجتماعی ضعیف
شاید فرزند شما آنقدر از دیگران سؤال بپرسد که شما مشکوک شوید که این رفتارش «عادی» نیست. یا شاید متوجه شده باشید که او تفاوتهای ظریف مربوط به تعاملات اجتماعی (احترام به فضای شخصی دیگران، اجازه دادن به دیگران برای صحبت کردن) را به درستی درک نمیکند. در حالی که که همبازیهایش و سایر همسالان او شروع به استفاده از چنین مهارتهایی کردهاند. با این حال، برای والدین دشوار است که تشخیص دهند که آیا چنین رفتارهایی فقط بخشی از روند طبیعی رشد هستند یا نه؟ و این سولات را از خود میپرسند:
“آيا همه کودکان شش ساله از کتابهای کار و محتوای درسی خسته میشوند!”، آیا این رفتارها بیشتر به دلیل مشکلات فرزندپروری و تربیت فرزند اشتباه هست یا خیر؟ “شاید من با درست نتوانستم فرزندم را تربیت کنم و برایش حد و مرز مشخص کنم.”
به همین دلیل است که برای تشخیص این اختلال در یک کودک، به پزشکان اطفال توصیه میشود که اطلاعاتی در مورد رفتار کودک در حداقل یک محیط اصلی دیگر به غیر از خانهاش جمعآوری کنند. از جمله بررسی گزارشهای ارائهشده توسط معلمان و کادر مدرسه. با مقایسه رفتار کودک در 2 یا چند موقعیت، پزشک اطفال قادر است شروع به تمایز بین دلایل مختلف برای مشکلات توجهی مانند خلق و خوی “سخت” اما عادی، شیوههای فرزندپروری اشتباه و ناکارآمد، محیط نامناسب تحصیلی و سایر چالشها کند. او همچنین میتواند روشن کند که آیا رفتار کودک مانع از عملکرد کافی او در بیش از یک موقعیت میشود یا خیر.
آنچه والدین هنگام ظهور علائم اختلال adhd توجه میکنند
به طور کلی، اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD) یکی از اختلالات عصبی است که معمولاً در کودکان و نوجوانان مشاهده میشود. این اختلال با علائمی مثل کمتوجهی، بیشفعالی، و تکانشگری همراه است. افراد مبتلا به ADHD در اکثر مواقع دچار عدم تمرکز، توجه ناپایدار، و اختلال در عملکرد اجرایی هستند. این اختلال در صورتی که به درستی پیگیری نشود، تأثیراتی بر روی تحصیلات، کارآیی، و روابط اجتماعی خواهد گذاشت. درمان ADHD معمولاً شامل مشاوره، داروها، و تغییرات در رفتار و محیط میشود.
آیا به دنبال تسریع روند درمان بیش فعالی کودکان و یادگیری طرز رفتار با بچه های بیش فعال هستید؟ پیشنهاد ما به شما، مشاهده دوره از چالش تا آرامش: پکیج تربیت فرزند بیش فعال، است. پکیج درمانی بیش فعالی در واقع، براساس متد دکتر سلین طراحی شده است. دکتر سلین از موفقترین محققان و درمانگران بیش فعالی در آمریکا و جهان به شمار میرود و مولف کتابهای مرجع در این زمینه است. پس به شما کمک میکند تا مطابق استانداردهای تایید شده توسط مشهورترین روانشناسان دنیا با فرزند خود رفتار کنید. به شما پیشنهاد میکنیم که صفحه درمان بیش فعالی کودکان با چند ترفند ساده را از دست ندهید.
گاهی اوقات تطبیق رفتاری که در فرزندانمان مشاهده میکنیم با اصطلاحات رسمی که توسط پزشکان اطفال و سایر متخصصان پزشکی استفاده میشود دشوار است. ما به ندرت فکر میکنیم که فرزندانمان “مشکلات بیش فعالی- تکانشی” دارند. در عوض، ما از خود سوال میکنیم، “چرا او هرگز نمیتواند آرام بگیرد؟” به علاوه اصطلاحاتی که پزشکان برای این رفتارها به کار میبرند در سالهای اخیر تغییر کردهاند.
در گذشته اصطلاح “ADD” (اختلال کمبود توجه) معمولاً زمانی مورد استفاده قرار میگرفت که عمدتاً به شکل ADHD با علائم “فقط بی توجه” اشاره میکرد. این کودکان بیش از حد فعال نیستند و علائم آنها حتی ممکن است توسط بسیاری از بزرگسالان مورد توجه قرار نگیرد زیرا رفتار آنها مخل نیست. اما اخیراً، اصطلاح گستردهتر “ADHD” معمولاً هنگام توصیف انواع ADHD استفاده میشود.
پس هنگام مرور لیستی که در ادامه از اظهارات معمول والدین در مورد کودکان مبتلا به ADHD بیان شده است، از خود بپرسید که فرزند شما چند بار در روز یا هفته چند بار همان رفتارها را را از خود نشان میدهد. درست است که همه والدین چنین اظهارنظرهایی را هر از گاهی دارند، اما والدین کودکان مبتلا به ADHD به طور روزانه و برای مدت طولانی رفتارهای مشابه این لیست را در فرزند خود مشاهده میکنند.
- به نظر می رسد که او همیشه در حال خیال پردازی است.
- وقتی باهاش حرف میزنم هیچوقت جواب نمیده. تعجب میکنم و از خودم میپرسم که آیا او صدای مرا میشنود یا نه؟
- او همه چیز را گم میکند و یا از دست میدهد. از زمان شروع مدرسه مجبور شدم چهار ظرف غذاخوری جدید بخرم.
- از او میخواهم که به اتاقش برود و لباس بپوشد و ده دقیقه بعد سراغش میروم و او را میبینم که فقط پیراهنش را پوشیده و با اسباببازیهایش بازی میکند.
- او نمیتواند آنچه را که میآموزد را به خاطر بیاورد زیرا دستورالعملها، درسها، توضیحات و اطلاعاتی را که مدرسه فراگرفته است را فراموش میکند.
- حتی با وجود اینکه ما شبها و ساعتهای طولانیای در تکالیف مدرسه با او کار میکنیم، روز بعد او همه چیز را فراموش کرده است!
- یک معلم او را «دانشآموز ماورایی و غیر عادی» صدا میزند و از نظر یک معلم دیگر او دانش آموزشی کاملا عادی هست.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا ADHD یک اختلال مزمن عصبی-رشدی بسیار پیچیده است. حدودا بیش از 60 درصد کودکانی که به آن مبتلا میشوند، این اختلال را تا بزرگسالی با خود دارند. ADHD بر توانایی شما یا فرزندتان برای داشتن عملکردی قابل قبول در بسیاری از جنبههای مختلف زندگی تأثیر میگذارد. تشخیص زودهنگام ADHD به فرد کمک میکند تا درمان مناسب مورد نیاز خود را دریافت کند و راه حلهایی برای کمک به او برای مدیریت شرایط خود اتخاذ نماید.
این اختلال معمولا تا زمانی که کودکان به سنین نوجوانی میرسند در آنها تشخیص داده میشود، میانگین سن ADHD متوسط 7 سال است. با این حال، اگرچه ADHD معمولا چالشهای قابل مشاهدهای در زندگی روزمره ایجاد میکند، با این حال علائم آن در کودکان و بزرگسالان ممکن است متفاوت و گاهی اوقات دشوار باشد. این موضوع اثبات شده است که بزرگسالانی که از ADHD رنج میبرند علائم شدیدی را در دوران کودکی از خود نشان دادهاند، اما عدم تشخیص علائم اولیه منجر به تشخیص دیرهنگام آنها شده و متعاقبا باعث شکست در تحصیل، کار، زندگی شخصی و روابط اجتماعی آنها میشود. به گفته یک روانپزشک، تشخیص زودهنگام علائم، بسیار ضروری است، بیایید اکنون به علائم هشدار دهنده اولیه نگاه کنیم که والدین، سرپرستان یا مراقبان باید به آنها توجه کنند.
نقص توجه یکی از مهمترین علائم بیش فعالی
توجه و حواس پرتی مشکلات اولیه در ADHD هستند که در توانایی فرد برای گوش دادن، یادگیری و گاهی اوقات حتی فکر کردن اختلال ایجاد میکنند. در کودکان، اینها نشانههای خاصی هستند که والدین باید مراقب آنها باشند.
ناتوانی در توجه، وقوع مداوم اشتباهات از روی بیدقتی، ناتوانی در تمرکز بر وظایف، ناتوانی در انجام دستورالعملها، سازماندهی وظایف، انجام فعالیتهایی که نیاز به تلاش ذهنی دارند، گم کردن دائمی وسایل و ناتوانی در گوش دادن و توجه به هنگام صحبت کردن دیگران.
علائم اختلال adhd: تکانشگری و بی حوصلگی
کودکانی که عموما بیش فعال هستند نیز تمایل به تکانشگری دارند، برای آنها ممکن است آرام بازی کردن مشکل باشد و گاهی علائم بی حوصلگی را از خود نشان میدهند. شما به کررات متوجه شدید که آنها مکالمات را قطع میکنند یا انتظار برای نوبتشان برایشان دشوار است. این نوع بیش فعالی بیش فعالی- تکانه نامیده میشود.
پکیج طلایی تربیت فرزند بیش فعال
چالش تا آرامش: پکیج طلایی تربیت فرزند بیش فعال، آموزش والدین برای تربیت صحیح و نحوه صحیح رفتار با کودکان بیش فعال
بی قراری مداوم، صحبت کردن مداوم، ناتوانی در یک جا نشستن، بیش فعالی بیش از حد، ناتوانی در صبور بودن، صحبت کردن حین تفکر (یعنی هر چه به فکرشان میآید را به زبان میآورند، بلند فکر کردن) و قطع مداوم مکالمات و غیره نیز از مهمترین علائم بیش فعالی محسوب میشوند.
اکنون بسیاری از کودکان هستند که انرژی بالایی دارند و این را نباید با بیش فعالی اشتباه گرفت. برای اینکه پزشک آن را به عنوان ADHD تشخیص دهد، علائم باید ماهیت شدید داشته باشند و همچنین در یک دوره زمانی مشخص مشاهده شوند، مثلاً باید حداقل به مدت 6 ماه دائماً اتفاق بیفتد.
طغیان عاطفی
اختلال در کنترل و مدیریت عاطفی یکی دیگر از مهمترین علائم بیش فعالی است، افراد مبتلا به ADHD احساسات را در مواقعی به قدری عمیق تجربه میکنند که بیش از حد در احساسات مختلف مانند شادی، خشم، درد و غیره غرق میشوند. آنها تمایل به نشان دادن پرخاشگری و سرپیچی تکانشی دارند و شدت احساساتشان کاهش مییابد. احساساتشان معمولا تحت کنترل آنها نیست طغیانهای عاطفی یکی از ویژگیهای مشخص ADHD است که در بیش فعالی و تکانشگری نقش اساسی دارد.
چنین طغیان احساسات شدیدی حفظ روابط دوستانه را برای کودکان دشوار میکند، این موضوع باعث فشار بر زندگی اجتماعی آنها خواهد شد. تشخیص زودهنگام ADHD به افراد کمک میکند تا این طغیان شدید احساسات را مدیریت کرده و از هرگونه عواقب طولانی مدت آن جلوگیری کنند. نوسانات خلقی نیز نسبتاً رایج است، در چنین شرایطی متوجه میشوید که خلق و خوی آنها بدون دلیل و خیلی سریع در طول روز تغییر میکند.
سرخوردگی مداوم
یکی از مهمترین علائم بیش فعالی، حس ناکامی و سرخوردگی است. ناامیدی از مهمترین علائم بیش فعالی است؛ زیرا افراد به دلیل حواس پرتی مداوم قادر به تمرکز روی موضوعات مختلف نیستند. سرخوردگی احساسی است که در حالت ایدهآل از موانعی سرچشمه میگیرد که بر سر راه دستیابی به اهداف خاصی قرار دارند.
تحمل ناامیدی و سرخوردگی، اغلب باعث طغیان و فروپاشی شدید احساسی میشود.
چه عواملی بر شدت و ضعف علائم اختلال adhd و تشخیص آن موثرند؟
خب حالا که با مهمترین علائم بیش فعالی آشنا شدید، بیایید با عواملی که بر شدت و ضعف این علائم اثر میگذارند، آشنا شویم. آستانه تشخیص و نگرش والدین نسبت به علائم اختلال adhd فرزندشان، در فرهنگهای مختلف، متفاوت است، به طوری که این تفاوتها، بر نرخ گذارش و تشخیص این اختلال تاثیر زیادی خواهند گذاشت.
در ادامه این عوامل را به طور مفصل معرفی میکنیم.
ملاحظات فرهنگی چه تاثیری بر ای دی اچ دی دارند؟
اولین فاکتوری که قرار است بررسی کنیم، تاثیر ملاحظات فرهنگی و تفاوت فرهنگها و کشورهای مختلف در زمینه نگرش به اختلال ای دی اچ دی است. یعنی اینکه در فرهنگهای مختلف، والدین معیار یکسانی برای گذارش رفتار بیش فعالی فرزندشان ندارند. برای مثال والدین هنگ کنگی در مقایسه با والدین بریتانیایی، کمتر جنب و جوش و تحرک زیاد فرزندشان را به ADHD ربط میدهند. این تفاوت به دلیل تفاوت در میزان استرس والدین فرهنگهای مختلف در رابطه با انتظارات رفتاریای است که از فرزندشان دارند.
ضمن اینکه این تفاوتهای فرهنگی نقش مهمی در تاخیر در اقدام به درمان کودک دارند. چرا که در برخی فرهنگها، به خاطر ترس از برچسب زنی روانپزشکی، مایل به شروع درمانهای رفتاری و دارویی فرزندشان نیستند.
عوامل محیطی و تغذیه چه تاثیری بر علائم اختلال بیش فعالی دارند؟
وقتی باردار هستید و فرزند درون شکمتان در معرض توتون قرار بگیرد و یا اینکه بعد از به دنیا آمدن و در دوران کودکی در معرض سرب باشد، خطر ابتلا به این اختلال در وی بیشتر خواهد بود، پس با افزایش علائم اختلال adhd مواجه هستیم. این موضوع درباره آلودگی هوا نیز صدق میکند که در آینده مقاله کاملی درباره آن ارائه میدهیم.
در مبحث تاثیر تغذیه و شدت علائم بیش فعالی، هرچند هنوز رابطه علت و معلولی دقیقی کشف نشده؛ اما برخی کارشناسان معتقدند که رژیم غذایی حاوی قندهای ساده و یا افزودنیهای مصنوعی، منجر به افزایش علائمی مثل بیش فعالی و تکانشگری میشود. در ضمن برخی پژوهشها ثابت کردند که مصرف امگا3م، مخصوصا با دز بالای EPA (اییکوزاپنتانوئیک اسید)، شدت علائم ADHD را کاهش خواهد داد. هرچند تاثیر این مکمل در مقایسه با قدرت مصرف داروهای محرک خیلی کمتر است. اما حسنی که دارد این است که مصرف استاندارد این مکمل بیخطر و بدون عوارض جانی خاصی است. (البته هنوز شواهد زیادی در این باره وجود دارد و به بررسیهای بیشتری نیاز دارد)
بین ورزش و شدت و ضعف علائم بیش فعالی ارتباطی وجود دارد؟
خبر خوب اینکه ورزش برای بهبود اصلیترین و مهمترین علائم بیش فعالی نیز مفید است. تمرینات هوازی که نه خیلی سبک باشند و نه خیلی سنگین، مثل شنا و حتی دوچرخهسواری، نقش مهمی در کنترل تکانهها و بهبود توجه و خلق و خو، ایفا میکنند.
تجربه ثابت کرده که تمرینات کوتاه ورزشی در نوجوانان، مهمترین علائم بیش فعالی مثل کمبود توجه و تکانشگری را موقتا کاهش خواهد داد و عملکرد اجرایی آنها نیز بیشتر خواهد شد.
کیفیت خواب با میزان نشانههای بیش فعالی چه رابطهای دارد؟
اختلالات خواب، سندرم پای بیقرار، کمخوابی و یا حتی بیخوابی، جزو مشکلات شایع افراد مبتلا به ADHD است و متاسفانه این مشکلات باعث تشدید بیتوجی و تکانشگری خواهند شد. پس با تنظیم خواب و بیداری، سر وقت خوابیدن و کم کردن استفاده از نور آبی (یعنی استفاده از موبایل، تبلت و کامپیوتر)، مشکلات خواب و مهمترین علائم بیش فعالی کم خواهند شد.
برخی مطالعات نشان دادند که بین مدت زمان استفاده از موبایل و کامپیوتر و افزایش شدت علائم، رابطه مثبت اما ضعیفی وجود دارد. یعنی با کاهش استفاده از این دستگاهها، شدت علائم نیز کم خواهد شد.
پس باید بگوییم که پیش از خواب، استفاده از وسایل الکترونیکی با نور آبی، مثل موبایل و کامپیوتر، به دلیل کاهش کیفیت خواب، نقش مهمی در تشدید علائم اختلال adhd دارند.
شواهد بیانگر این هستند که کودکانی که در خانواده و شرایطی با سطح پایین وضعیت اقتصادی-اجتماعی متولد شده و رشد میکنند، حدود دو برابر بیشتر ممکن است که به اختلال ای دی اچ دی مبتلا شوند.
نتیجهگیری
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با اصلیترین و مهمترین علائم بیش فعالی آشنا کنیم. عوارض این اختلال بر کل مراحل زندگی را ذکر کردیم. همچنین عوامل موثر بر شدت و ضعف علائم اختلال adhd را معرفی نموده و توضیح دادیم چطور میتوان شدت علائم اختلال adhd را کاهش داد. برای کسب اطلاعات بیشتر به شما پیشنهاد میدهیم تا با کارشناسان وب سایت ای دی اچ دی یار در تماس باشید.