علت نداشتن تمرکز حواس چیست؟ سوالی استرسآور که مدتهاست ذهن نسیم را به خود مشغول کرده.
موقعیت: ساعت 8 صبح یکشنبه، نسیم؛ مسئول بازاریابی یک آژانس بازاریابی، پشت صفحه کامپیوتر نشسته بود و نهایت سعیاش را میکرد که روی کارش تمرکز کند. جدیدا قهوه هم نمیتوانست مشکل تمرکزش را حل کند! به همکارش مهری گفت که جدیدا تمرکزم بدتر شده، دیشب هرچقدر سعی کردم برای مدیر گزارش هفتگی بنویسم، نشد! به هر دری زدم تا بتونم تمرکزم رو حفظ کنم نشد که نشد!
مهری بهش گفت نسیم واقعا استیصال رو از چهرت دارم میبینم. مشکلت از افسردگیه یا کم خون شدی؟ نسیم یادش به سرگیجههای گاهبیگاهش افتاد و اون درد مرموزی که از پشت چشماش شروع میشد و کل روزش رو خراب میکرد. این علائم قرمز به چی هشدار میدادن؟ به سوتغذیه؟ یا به بیماری خودایمن تومور مغزی و یا مشکل نقص توجه؟
حتما شما یا فرزندتان هم چنین تجربیات سختی داشتید، اگر به دنبال پاسخ به این قبیل سوالات هستید، تا انتهای مطلب در کنار ما بمانید.
Table of Contents
Toggleاصلیترین علت نداشتن تمرکز حواس چیست؟
حتما برای شما هم پیش آمده، هر بار که برای انجام کاری کمر همت میبندید، درست همان لحظه حواستان پرت شده و ذهنتان به سمت هر موضوعی به جز کار، میرود یا حتی ممکن است بیهدف سراغ گوشی و اینستگرام بروید! این مشکل برای هر کسی ممکن است پیش بیاید و همه مردم گاهی قادر نیستند حواسشان را روی کاری که قصد انجام آن دارند، متمرکز کنند. پس به نظر شما کی باید نگران نداشتن تمرکز حواس شویم؟ بله درست حدس زدید! زمانی نقص توجه و یا عدم تمرکز حواس برای شما یا فرزندتان موضوعی غیرعادی محسوب میشود که در اکثر مواقع این مشکل را تجربه کنید، به طوری که حتی گاهی روند زندگی روزمره، کار یا تحیصیل برای شما و یا فرزندتان چالشبرانگیز شود! اینجاست که از خودتان میپرسید که چرا کار تمرکز کردن برایتان انقد دشوار است و علت نداشتن تمرکز حواس چیست؟
در ادامه به شما پاسخ میدهیم که علت نداشتن تمرکز حواس چیست. پس با ما بمانید. پس با ما باشید تا عوامل اصلیای که باعث بروز مشکل عدم تمرکز میشوند را بشناسید.
عوامل عاطفی، روانی و عصبی
طبق بررسیهایی که رو افرادی که در تمرکز حواس مشکل ضعیف بودند، داشتیم، مشخص شد که برخی اختلالات روانی و عصبی روی تمرکز تاثیر میگذارند. عواملی مثل استرس، افسردگی، اضطراب، آلزایمر، دمانس، اختلال استرس پس از حادثه، اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی روی تمرکز فرد اثر میگذارند. در ادامه هر کدام از این مشکلات روانی و عصبی را بیشتر توضیح دادیم.
استرس حاد
در پاسخ به علت نداشتن تمرکز حواس چیست، باید بگوییم که گاهی اوقات فردی که دچار استرس حاد شده، قادر نیست تمرکز خود را روی هدف یا موضوع خاصی حفظ کند. یعنی استرس بالا منجر به کاهش تمرکز و توجه هدفمند شده و در عوض توجه او سمت محرکهای محیطی میرود. یعنی محرکهای محیطی باعث پرت شدن حواس و ضعف تمرکز او میشوند.
حالا چطور استرس این کار را با انسان میکند؟ همانطور که در جریان هستید، استرس مزمن منجر به افزایش کورتیزول طولانیمدت شده و نورونهای قشرپیش پیشانی و هیپوکامپ را تخریب میکند. این فرایند باعث میشود فرد در تمرکز، تصمیمگیری و حافظه با مشکل مواجه شود.
بر اساس پژوهشهایی که صورت گرفته، زمانی که فرد استرس زیادی را تجربه میکند، با ضعف عملکرد شناختی (از جمله تمرکز) وی تا 37 درصد بیشتر میشود.
افسردگی
اگر به دنبال این هستید که بدانید علت نداشتن تمرکز حواس چیست؟ پس اول باید وضعیت روحی و روانی خود را بررسی کنید. چرا که افسردگی هم یکی از اختلالات خلقی شایع است، اما فقط احساس غم و اندوه نیست، بلکه روی تمرکز، حافظه و تصمیمگیری اثر منفی میگذارد.
لازم به ذکر است که افسردگی روی توجه انتخابی، استمرار در توجه و حتی روی توجه تقسیم شده تاثیر منفی میگذارد.
اضطراب
شما حتما در دوران مدرسه و دانشگاه تجربه داشتید که اضطراب امتحانات باعث ضعیف شدن حافظه کاریتان میشد. زیرا شما به دلیل اضطراب دچار پراکندگی ذهنی میشدید، پراکندگی ذهن از اثرات مخرب اضطراب است.
سایر اختلالات روانی و عصبی
اصلیترین علت نداشتن تمرکز حواس چیست؟ اختلالات عصبیای مثل آلزایمر، زوال عقل و پارکینسون همگی بر مغز تأثیر گذاشته و با بدتر شدن عملکرد شناختی، باعث ایجاد مشکلاتی در تمرکز میشوند.
آیا به دنبال تسریع روند درمان بیش فعالی کودکان و یادگیری طرز رفتار با بچه های بیش فعال هستید؟ پیشنهاد ما به شما، مشاهده دوره از چالش تا آرامش: پکیج تربیت فرزند بیش فعال، است. پکیج درمانی بیش فعالی در واقع، براساس متد دکتر سلین طراحی شده است. دکتر سلین از موفقترین محققان و درمانگران بیش فعالی در آمریکا و جهان به شمار میرود و مولف کتابهای مرجع در این زمینه است. پس به شما کمک میکند تا مطابق استانداردهای تایید شده توسط مشهورترین روانشناسان دنیا با فرزند خود رفتار کنید. به شما پیشنهاد میکنیم که صفحه درمان بیش فعالی کودکان با چند ترفند ساده را از دست ندهید.
اختلال دو قطبی یا بایپولار: افرادی که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند، در برخی از دورههای این بیماری، توانایی تمرکز پیوسته را از دست میدهند. لازم به ذکر است که ضعف در تمرکز پیوسته حتی یکی از علائم اختلال دو قطبی به حساب میآید. در سه فاز مختلف اختلال دوقطبی؛ (یعنی فاز بدون علامت، فاز شیدایی و فاز افسردگی)، حافظه کاری، برنامهریزی و تصمیمگیری فرد با مشکل روبهروست.
مه مغزی که به مه ذهنی مشهور است نیز گاهی برای افرادی که در فاز افسردگی و شیدایی هستند، رخ میدهد. مه ذهنی یعنی فرد قادر به یادآوری وقایع اخیر یا انجام کارهای روزانه نیست.
اختلال استرس پس از سانحه: گاهی تروما بر ساختار هیپوکامپ و قشر پیش پیشانی تاثیر میگذارد؛ بنابراین فرد قادر به حفظ توجه و تمرکز خود نیست! پس طبیعی است افرادی که دچار اختلال استرس پس از سانحه PTSD شدند، با مشکل تمرکز مواجه شوند.
ارتباط بین اسکیزوفرنی و نداشتن تمرکز حواس چیست؟
حدود هفتاد درصد افرادی که به اسکیزوفرنی مبتلا هستند با ضعف شدید در توجه و حافظه کلامی مواجهاند. در برخی تستهای تشخیصی مشخص شده که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، دچار اختلال عملکرد اجرایی، ضعف در مدیریت و برنامهریزی هستند.
یکی از دلایل ضعف در تمرکز و نقص توجه این افراد بدین دلیل است که جریان خون در قشر پیش پیشانی این افراد به شدت کاهش مییابد. بدین ترتیب عملکرد اجرایی انها به شدت مختل میشود.
اگر قصد دارید برای سوال اصلیترین علت نداشتن تمرکز حواس چیست، پاسخ بگیرید، تا پایان مقاله در کنارمان باشید. زیرا دیگر علل نقص توجه و تمرکز را بررسی کردیم.
تاثیر سبک زندگی و تغذیه بر مشکل عدم تمرکز
در صورتی که در کوتاهمدت و به صورت موقتی دچار مشکل تمرکز هستید، دلیل آن ممکن است ناشی از مشکل خواب خوب شبانه یا گرسنگی باشد و لزوماً به این معنی نیست که به مداخله پزشکی نیاز دارید. اگر در اکثر مواقع با مشکل عدم تمرکز مواجه هستید، شاید این مشکل مربوط به سبک زندگی اشتباه شما باشد.
رژیم غذایی نامناسب نیز به طور قابل توجهی بر تمرکز شما اثر دارد. کمبود مواد مغذی مانند آهن، منیزیم و امگا ۳ و حتی ویتامین B12 نقش مهمی در ناتوانی عملکرد شناختی ایفا خواهد کرد. همچنین، مصرف زیاد قند ممکن است باعث افزایش و کاهش ناگهانی قند خون شما شود که بر توانایی تمرکزتان تأثیر خواهد گذاشت.
حتی شاید باور نکنید؛ اما کمآبی خفیف بدن نیز بر تمرکز و همچنین مهارتهای کلی تصمیمگیری و حافظه تأثیر میگذارد. بزرگسالان برای هیدراته ماندن به ۲ تا ۲.۵ لیتر آب در روز نیاز دارند.
کمبود خواب حتی بیشتر از مصرف الکل، روی تمرکز تاثیر منفی میگذارد. خواب شبانه باکیفیت برای حفظ دامنه توجه، حافظه و سلامت عملکرد شناختی بسیار ضروری است.
اعتیاد و وابستگی زیاد به کافئین نیز منجر به مشکل در توجه و تمرکز میشود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، هرچند این امکان وجود دارد که کافئین در مقادیر به افزایش تمرکز کمک کند؛ اما شاید وابستگی به کافئین اثر معکوس داشته باشد. یعنی سطح استرس را افزایش داده و تمرکز را نیز پایین میآورد. برخی از افراد مبتلا به ADHD حتی ممکن است حس کنند کافئین باعث کاهش هوشیاری آنها میشود.
ورزش منظم با افزایش جریان خون به مغز و تقویت رشد سلولهای جدید مغزی، به تقویت عملکرد مغز کمک میکند. پس ممکن است تحرک بدنی پایین نیز منجر به ضعف در عملکرد شناختی شود.
قطعا حواس پرتی دیجیتالی که ناشی از استفاده بیش از حد از تکنولوژیهایی مثل موبایل، تبلت و شبکههای اجتماعی است، روی تمرکز و حواس پرتی تاثیر میگذارد.
افرادی که درگیر چندوظیفگی هستند؛ یعنی درگیر چند وظیفه متفاوتاند نیز در معرض عدم تمرکز و حواس پرتی قرار دارند.
گاهی علت نداشتن تمرکز حواس، مشکل چندوظیفگی است
چند وظیفگی یا Multitasking به شرایطی اشاره دارد که فرد در تلاش است که چندکار را به صورت همزمان انجام دهد. در این شرایط مغز میبایست به سرعت بین وظایف مختلف سوئیچ کند. در نهایت چندوظیفگی منجر به 21121اتلاف وقت، کاهش دقت و انرژی میشود، همچنین ضعف در تمرکز را نیز به دنبال خواهد داشت.
ضمن اینکه زمانی که شما چند کار را به طور همزمان انجام دهید، حافظه کاریتان درگیر خواهد شد. همچنین دچار اختلال یادگیری و کاهش عملکرد خواهید شد.
برای پیشگیری از مشکل چندوظیفگی چه کار کنیم؟
- برای رفع این مشکل و افزایش تمرکز میبایست تکنیک یک کاری یا Single-Tasking را انتخاب کنید. در این تکنیک شما باید یک کار را در بازه زمانی نیم ساعت تا چهل و پنج دقیه بدون حواس پرتی انجام دهید.
- نیازی به توضیح نیست که هنگام کار و یا مطالعه، باید نوتیفیکیشنهای تلفن همراه خود را قطع کنید.
- در طول روز یک زمان را اختصاص دهید و در آن بازه زمانی خاص، از موبایل، تبلت و کامپیوتر دوری کنید؛ چرا که مغزتان به استراحت نیاز دارد!
- برای مدیریت زمان، تقویت تمرکز و جلوگیری از حواسپرتی، از تکنیکهای پومودورو و اپلیکیشنهای مخصوص مدیریت زمان استفاده کنید.
عوامل محیطی چه تاثیری روی عدم تمرکز و حواس پرتی دارند؟
همه شما میدانید که محیط نیز بر توانایی تمرکز تأثیر دارد، برای مثال، یک محیط شلوغ یا پر سر و صدا قطعا حواس انسان را پرت خواهد کرد. بینظمی محیط کار و دیگر استرسهای محیطی نیز از دیگر عوامل محسوب میشوند.
نقش شبکههای اجتماعی و ابزارهای دیجیتال بر تمرکز حواس
نیازی نیست که این قسمت را برایتان باز کنیم. چون همه شما تجربه داشتید وقتی در حال انجام کاری هستید و هر دقیقه با صدای نوتیفیکیشن تمرکزتان بهم میریزد! این نکته را فراموش نکنید؛ هر بار که تمرکز انسان بهم میریزد، مغز حدود 23 دقیقه زمان نیاز دارد که مجدد بتواند متمرکز شود!
مطالعات بیانگر این هستند که حجم قشر پیش پیشانی افرادی که به طور مداوم از موبایل و شبکههای اجتماعی استفاده میکنند، کاهش مییابد. لازم به ذکر است که قشر پیش پیشانی مربوط به تمرکز و تصمیمگیری است!
اعتیاد چه تاثیری روی توجه انسان دارد؟
به طور کلی اعتیاد به مواد مخدر منجر به تغییراتی در قشر پیش پیشانی و قسمت توجه میشود؛ پس این افراد با ضعف در دامنه توجه و حافظه کاری مواجه هستند. اما باید گفت که هرکدام از این مواد تاثیر متفاوتی روی تمرکز میگذارند.
- برای مثال از بین مواد اعتیادآور، الکل شدیدترین اثر منفی را روی تمرکز میگذارد. بعد از الکل، مواد مخدر اپیوئیدی و آمفتامینها، بیشتری تاثیر مخرب را دارند.
- مواد مخدر محرکی مثل آمفتامینها، شیشه، کوکائین و نیکوتین هر چند در کوتاه مدت منجر به انرژی زیاد، کاهش خواب و بالا رفتن تمرکز میشوند. اما در بلندمدت عوارض منفیای روی فرد میگذارند. مثل پرش افکار، پریشانی ذهن، عدم کنترل تکانهها، مشکل تمرکز و بیخوابی.
- افرادی که به صورت مداوم ماری جوانا مصرف میکنند، مخصوصا مصرف کنندگان کم سن و سال، با مشکلات مختلفی مثل مختل شدن حافظه کاری و توجه روبهرو میشوند. ضمن اینکه IQ آنها نیز تحت تاثیر قرار میگیرد.
- اعتیاد به مواد محرک OTC و حتی برخی داروها مثل ویاوانس نیز منجر به بروز مشکلات شناختیای از جمله مشکل تمرکز میشود.
عوامل فیزیکی و پزشکی نداشتن تمرکز کداماند؟
بسیاری از بیماریها و مشکلات پزشکی علت نداشتن تمرکز حواس هستند و یا این مشکل را تشدید میکنند. بیماریهایی مثل دیابت نوع یک و دو، به طرق مختلف روی تمرکز حواس اثر منفی دارند. همچنین سندرم خستگی مزمن، بیماریهای قلبی و عروقی، مشکلات تیروئید، سندرم کوشینگ یا همان افزایش کورتیزول مزمن و اختلال ADHD، از جمله بیماریهای شایعی هستند که در فرد عدم تمرکز و حواس پرتی ایجاد میکنند.
لازم به ذکر است که بروز حوادث فیزیکیای مثل ضربه مغزی نیز ممکن است دلیل نداشتن تمرکز حواس باشد.
دیابت چگونه منجر به مشکل عدم تمرکز میشود؟
- دیابت نوع یک و دو و مشکلات ناشی از آن؛ مثل نوسانات قند خون، باعث خستگی و رخوت میشوند؛ پس طبیعی است که فرد نتواند تمرکز کند.
- افرادی که مبتلا به دیابت هستند، با مشکلاتی مثل پایین بودن سرعت پردازش اطلاعات، مشکل در حافظه کاری، ضعف در تمرکز و انعطاف ذهنی مواجهاند. چنین مشکلاتی زمانی در آنها تشدید میشود که قند آنها در نوسان باشد و کنترل آن نیز سخت شود.
- متاسفانه احتمال ابتلا به زوال عقل و آلزایمر در دیابتیها دو برابر بیشتر از دیگران است. این مشکل به خاطر مشکل در برخی عروقی مغزی آنهاست باعث کاهش خونرسانی به مغز میشود.
آیا نداشتن تمرکز با بیماریهای قلبی و عروقی مرتبط است؟
نمیتوانیم به طور قطع بگوییم که بیماریهای قلبی و عروقی با مشکل تمرکز مرتبط هستند. اما همانطور که در قسمت بالا نیز توضیح دادیم، مشکلاتی مثل فشار خون و یا تصلبالشراین، جریان خون در مغز را کاهش داده و همانند مشکل دیابت، تمرکز دچار اختلال میشود.
ضربه مغزی و عدم تمرکز و حواس پرتی
افرادی که دچار ضربه میشوند، معمولا با مشکلات شناختی مختلفی مثل مشکل در تمرکز روبهرو خواهند شد. پس ضربه مغزی نیز ممکن است علت نداشتن تمرکز حواس باشد. حالا چه ارتباطی بین مشکل عدم تمرکز و ضربه مغزی وجود دارد؟ پاسخ خیلی واضح است، چرا که زمانی که به مغز ضربه وارد میشود، دچار تورم شده؛ پس میبایست با تورم مقابله کند، این مشکل منجر به کاهش تورم میشود.
اختلالات تیروئید
همانطور که در جریان هستید، کمخوابی، ضعف و ناتوانی در پردازش اطلاعات، مشکل عدم تمرکز و حواس پرتی جرو علائم مهم مشکل کم کاری تیروئید هستند.
در ضمن مشکل پرکاری تیروئید هم فرد را مضطرب و ناآرام کرده که نتیجه آن کاهش سطح توجه و تمرکز خواهد شد.
حالا در پاسخ به سوال علت نداشتن تمرکز حواس چیست، به دیگر عوامل موثر بر این مشکل خواهیم پرداخت. پس با ما بمانید.
چه داروهایی باعث کاهش تمرکز میشوند؟
برخی داروها معمولا نحوهی عملکرد مواد شیمیایی مغز را تغییر میدهند. به طوری که آنها ممکن است حافظه و تمرکز شما را مختل کنند. این داروها شامل موارد زیر میشوند:
- داروهای خواب
- داروهای مخصوص آلرژیها
- داروهای مخصوص بیاختیاری ادرار
- داروهای ضد افسردگی
- افسردگی
- و داروهای ضد اسپاسم عضلات
بدین ترتیب داروهایی مثل بنزودیازپینها که جزو داروهای آرامبخش هستند، مواد افیونی، آنتیهیستامینها، کورتیکواستروئیدها (کورتیکواستروئیدها را برای بیماران مبتلا به آسم، افراد مبتلا به بیماریهای خودایمن، موارد اگزما و آرتریت روماتوئید، تجویز میشود) و برخی داروهای شیمیدرمانی علت نداشتن تمرکز حواس محسوب میشوند.
ADHD و مشکل عدم تمرکز
اوتیسم یا اختلال ADHD ممکن است علت نداشتن تمرکز حواس باشد. حتما اگر در پاسخ به سوال علت نداشتن تمرکز حواس چیست به شما بگویند ADHD دارید، در ابتدا باور نکنید و بگویید این اختلال مربوط به کودکان است نه بزرگسالان! اما شما باید بدانید که اختلال بیش فعالی و نقص توجه فقط برای کودکان نیست! نوجوانان و بزرگسالان زیادی به ای دی اچ دی مبتلا هستند.
ناتوانی در تمرکز، ضعف در مدیریت زمان و کنترل تکانهها، از اصلیترین خصوصیات بیش فعالی در بزرگسالان است.
آخرین یافتهها در زمینه بهبود تمرکز
در صورتی که به دنبال تقویت توجه و حافظه موقت خود یا فرزندتان هستید، صبحانه را به هیچ عنوان از قلم نیندازید. چرا که تجربه ثابت کرده حافظه و همچنین تمرکز دانشآموزانی که صبحانه میخورند، بیشتر است.
عملکرد شناختی بالا به تعادل انرژی مغزی نیازمند است. یعنی انرژی مغز میبایست همیشه در حالت تعادل باشد. برای این کار به شما پیشنهاد میدهیم غلات کامل مثل جو دوسر، جو، برنج قهوهای و از همه مهمتر کینوا گلوکز را به صورت تدریجی آزاد میکنند، پس انرژی ثابت و مناسبی برای مغز فراهم میشود و از افت تمرکز به شدت پیشگیری خواهد شد.
در ادامه خوراکیهای مفیدی که برای تمرکز مفیدند معرفی کردیم:
- میوههایی که سرشار از آنتیاکسیدانهای قوی هستند؛ یعنی فلاونوئیدها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. نقش اصلی آنتیاکسیدانها، نقش مهمی در مهار رادیکالهای، حفاظت از مغز در برابر عوامل بیرونی مخرب و افزایش تمرکز ایفا میکنند.
- آجیلها و شکلات تلخ منبعی غنی از ویتامین ای هستند. پس بدیهی است که باعث پیشگیری از پیری شناختی خواهند شد.
- منابع غذایی سرشار از پروتئین و کولین، نقش مهمی در تمرکز ایفا میکنند. از منابع غنی از پروتئین و کولین میتوان به ماست کاتیج (ماست یونانی)، توتها و آجیلها اشاره کرد.
- دانه آفتابگردان، آجیلها و ماهیها سرشار از امگا3 هستند. پس اگر به دنبال حفظ سلامت غشای سلولی مغز، کاهش خطر ابتلا به دمانس و تقویت تمرکز هستید، غذاهای حاوی امگا3 را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- خوراکیهایی مثل آووکادو و همچنین غلات کامل نقش کلیدیای در بهبود جریان خون و افزایش تمرکز ایفا میکنند.
- کافیئین در حد تعادل و همچنین ال-تیانین به آرامش ذهن و بهبود تمرکز کمک میکنند. پس اگر به دنبال تقویت تمرکز هستید، نوشیدن چای سبز را به رژیم غذاییتان اضافه کنید.
- قهوه و شکلات تلخ
نتیجهگیری
در این مطب به یکی از سوالات پرتکرار شما یعنی علت نداشتن تمرکز حواس چیست، پاسخ دادیم. عوامل فیزیکی، پزشکی، روحی و روانی و محیطی موثر بر عدم تمرکز و حواس پرتی را معرفی و نقد کردیم. در صورتی که نیاز به کسب اطلاعات بیشتر درباره مشکل عدم تمرکز هستید و یا نیاز به دریافت وقت مشاوره از تیم ما هستید، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید.
تیم ای دی اچ دی یار ارائه دهنده خدمات آموزشی و مشاورهای در زمینه اختلال بیش فعالی میباشد.
-
چالش تا آرامش: پکیج طلایی تربیت فرزند بیش فعال
7.000.000 ریالقیمت اصلی: 7.000.000 ریال بود.3.500.000 ریالقیمت فعلی: 3.500.000 ریال.